|
افزايش صوتــــي
يكي ديگر از تبدلات صوتي كه در
لهجه ها و شيوه هاي تكلم زبان تركي اتفاق مي افتد، حالت افزايش صوتي است. اين حالت
عموماً ناشي ازخصوصيت توالي اصوات صامت در كلمات زبان تركي است و بنابراين غالباً
در كلمات دخيل خودنمائي مي كند. حالت افزايش صوتي نيزجنبه عمومي دارد. يعني درعين
حال شامل صائتها و صامتها مي گردد. افزايش صــــوتي ممكن است در مواضع مختلف كلمه
اتفاق افتد.
الف ــ در صائتها :
شنبه ــ
şənbə =>
ايشنبه ــ işənbə
، راضي ــ razi
=> ايراضي ــ
irazi ، استكان ــ
stikan => ايستـــكان ــ
istikan ،
متر ــ metr
=> متير ــ metır ، فكر ــ
fekr => فيكـــير ــ
fikir ،
قبض ــ qəbz
=> قبيض ــ qəbiz ، تياتر ــ
tyatr
=> تياتير، تياتور
ــ tiyatır ،
tiatur .
ب ــ در صامتها :
آچار ــ
açar => هاچار ــ haçar
، آسان ــ asan
=> هاسات ــ
hasat ، نائب ــ
naéb => ناييب ــ
nayıb ، زيرك ــ
zirək => زيرنگ ــ
zirəng ، كيمي ــ
kimi => كيمين ــ
kimin ، باخينجا ــ
baxınca => باخينجان ــ
baxıncan .
كاهش صوتـــــي
در برابر حالت افزايش، حالت كاهش
صوتي نيز در زبان تكلم اتفاق مي افتد كه آنهم اكثراً در كلمات دخيل به ميان مي آيد.
الف ــ در صائتها :
خزينه ــ
xəzine => خزنه ــ xəznə
، سليقه ــ səliqə
=> سلقــه ــ
səlqə ، عريضه ــ
ərizə => عرضه ــ
ərzə ، عمي اوغــلي ــ əmioğli
=> عموغلي ــ əmoğli ، خالا
اوغـلي ــ xalaoğli
=> خال اوغلي
ــ xaloğli .
ب ــ در صامتها :
قــورتارماق ــ
qurtarmaq => قوتارماق ــ
qutarmaq ، اوتـــورماق ــ
oturmaq => اوتوماق ــ
otumaq ، گليبديــــر ــ
gəlibdir => گليبدي ــ
gəlibdi ، آليبدير ــ
alibdir => آليبدي ــ
alibdi ،
دوست ــ dost
=> دوس ــ dos
، چوست ــ çust
=> چوس ــ
çus .
پايان بخش اول
پايان قسمت هشتم
ادامه دارد... |
